بررسی اقلیم سرد و کوهستانی (مطالعه موردی شهرستان مشگین شهر)

دوره 1، شماره 6، دی 98، صفحات 1 - 9

نویسندگان : مهدی شبانی و مهدی هادی گنبری * و حسین عطا نیا و امین بهیاری

چکیده :
هر خياو يا مشگين شهر مركز شهرستان مشگين شهر، يكي از شهرهاي و معروف استان اردبيل كه در 295 كيلومتري تبريز از راه اردبيل و در 168 كيلومتري تبريز از راه اهر واقع شده است. مشگين شهر در 47 درجه و 1 دقيقه و 7 ثانيه طول شرقي و 38 درجه و 23 دقيقه و 34 ثانيه عرض شمال واقع شده، ارتفاع آن از سطح دريا 1830 متر است. خياو (خي يو)يا مشكين شهر امروزي، محدود است از شمال به شهرستان مغان ، از جنوب به رشته جبال سبلان، از شرق به شهرستان اردبيل و كشور شوروي سابق و از باختر به شهرستان اهر. مساحت اين شهر در حدود 1530 كيلومتر مربع طول ان 51 كيلومتر (امتداد شرقي – غربي) و عرض اش 30 كيلومتر مي‌باشد. از آنجایی که در بیشتر روزهای سال در مشکین شهر هوا سرد ویا بسیار سرد است اکثر فعالیت های روزمره در اتاق ها انجام می پذیرد . لذا ابعاد حیاط ها در این مناطق قدری کوچکتر از نواحی فلات مرکزی ایران است .ساختمان ها در این اقلیم دارای ایوان اند ولی عمق آنها نسبت به ایوان های مناطق جنوبی کشور به مراتب کمتر می باشد و همانند ایوان های منطقه خزر ، کاربرد نشیمن ندارند و صرفا جهت حفظ ورودی ها ی بنا از برف و باران استفاده می شوند .نکته دیگر پائین بودن کف حیاط بناهای اقلیم سرد به اندازه ۱ تا ۱٫۵ متر از سطح پیاده روهااست تا بتوان آب جاری در نهر ها و جویها را بر باغچه حیاط یا آب انبار واقع در زیر زمین سوار نمود و از سوی دیگر ، زمین مانند عایق حرارتی اطراف بنا را احاطه کرده ، مانع از تبادل حرارتی بین بنا و محیط پیرامون آن و باعث حفظ حرارت درون ساختمان می شود . در حوزه اقلیمی سرد و کوهستانی مشکین شهر ، بناها دارای پلان و بافت متراکم می باشند . فرم بنا باید به گونه ای باشد که سطح تماس آن را با سرمای خارج کمتر نماید تا حرارت کمتری از درون به بیرون انتقال یابد . لذا از احجامی نظیر مکعب یا مکعب مستطیل استفاده می نمایند تا نسبت سطح خارجی بنا به حجم داخلی آن کاهش یابد و آن را در حداقل ممکن نگه دارد .

کلمات کلیدی :
مشکین شهر، شرایط اقلیمی، سبلان