دوره 1، شماره 7، بهمن 98، صفحات 37 - 52
نویسندگان : شایان بهمن سلطانی * و امیرحسین چیت سازیان

چکیده :
متفکران زیادی از جمله ادوارد سعید، سعی در کالبدشکافی نگاه تحقیرآمیز غرب به دیگر فرهنگ‌ها را داشته‌اند و علت‌هایی را نیز در ‌کتاب‌ها و مقاله‌هایشان ذکر کرده‌اند اما دایره بررسی آنها کلی‌تر بوده است. آنچه محقق سعی کرده است در این تحقیق به آن بپردازد تجزیه و تحلیل فیلم‌هایی است که سینمای هالیوود دربارۀ تاریخ و فرهنگ ایران ساخته و در آن‌ها نگاهی تحقیر‌آمیز یا واژگونه به این کشور داشته است. در این تحقیق شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای‌-‌‌تحلیل محتوا، روش تحقیق کیفی و در تحلیل اطلاعات نیز از روش توصیفی‌-‌تحلیلی استفاده شده است. چارچوب نظری این تحقیق نظریۀ پسااستعمارگرایانه ادوارد سعید و بسط نظریۀ تقلیل‌گرایانه در رسانه‌ی سینما بوده است. در اکثر این فیلم‌های تولید شده، کلیشه‌هایی به عنوان واقعیت از سرزمین‌های شرقی به مخاطب جهانی نشان داده شده است که بعد از مدتی مخاطب عام این گونه فیلم‌ها، این گونه کلیشه‌ها را پذیرفته‌اند و آن را تنها واقعیت موجود تلقی کرده‌اند. کشورهایی نیز که مورد هجمۀ هالیوود قرار گرفته‌اند، قدرت رویارویی آن را نداشته‌اند که فیلم‌هایی تولید کنند که واقعیت فرهنگی و تاریخی سرزمین‌شان را به جهان بشناسانند. در این تحقیق علت کلیشه‌پردازی هالیوود دربارۀ سرزمین‌های شرقی به‌ طور عام و ایران به‌ طور خاص بررسی شده است و محقق بر این باور بوده است که نگاه کلیشه‌پرداز هالیوود، نشأت گرفته از نقاشان اورینتالیستی است که نگاره‌هایی از شرق بدست داده‌اند. در بسیاری از موارد عدم شناخت فیلمساز و فیلمنامه‌نویس از سرزمین شرقی که فیلم دربارۀ آن است باعث شده فیلم نگاهی غلط و آکنده از اشتباهات تاریخی را در معرض دید مخاطب جهانی بگذارد. در این تحقیق ریشه‌های دید تقیل‌گرایانۀ هالیوود به ایران و فرهنگ و تاریخ این کشور بررسی شده است و با نشان دادن ساختارهای خشکی که هالیوود به عنوان مظروف برای ریختن حقیقیت در آنها استفاده کرده، سرچشمۀ دید تقلیل‌‌گرایانه تحلیل شده است. آنچه از نتیجه این تحقیق بدست آمده، این است که علت ساخته شدن انبوهی از فیلم‌های اهانت‌آمیز هالیوودی دربارۀ شرق به طور عام و ایران به طور خاص می‌تواند عوامل گوناگونی را شامل شود، از کلیشه‌هایی که سالیان سال است هالیوود برای جهت دادن به دیدگاه مخاطب عامۀ غربی دربارۀ شرق استفاده کرده است تا دیدگاه‌های آنها را به سمت ایدئولوژی دلخواهش تغییر دهد و در این راستا از همان منابع و آثاری استفاده کرده که مستشرقین و نقاشان اورینتالیستی شرق را با آنها معرفی کرده‌اند. همچنین هالیوود با دیدی تقلیل‌گرایانه از ساختارهای داستانی بهره برده است که محتوا را به سطح نازلی از حقیقت فرو کاسته تا بتواند آگاهی واژگونه و جهت‌گیرانه از شرق ارائه دهد.

کلمات کلیدی :
هالیوود، نظام استودیویی، شرق‌شناسی، پسااستعمارگرایی، تقلیل‌گرایی، توهم‌توطئه، اسلام‌هراسی، کلیشه‌پردازی