کیفیت رسیدگی قضایی در حق الله از منظر فقه مذاهب اسلامی

دوره 6، شماره 65، آذر 1403، صفحات 100 - 116

نویسندگان : مهدی رهبر * و الیاس نبی زاده و سید علی آغا حسینی

چکیده :
قضاوت در اموری که جنبه‌ی حق اللهی دارند با امور حق الناس متفاوت است، این تفاوت ناشی از تفاوت دیدگاه شرع نسبت به این دو حق می باشد. حق الناس از اموری است که شارع بدان اهتمام خاصی مبذول داشته و رعایت آنرا در اولویت قرار داده است. رسیدگی قضایی در موضوعات حق االهی ویژگی های دارد از جمله رعایت نخفیف و تساهل در حکم کردن نسبت به آنها، امکان عفو و بخشش از طرف حاکم حق، ساقط شدن حد با ایجاد شبهه و... . بسیاری از این ویژگی ها مورد اتفاق فقهای اسلامی است اما تعدادی از آنها مانند: رسیدگی قضایی با استناد به علم قاضی محل اختلاف واقع شده است. در این مقاله که با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ‌ای فراهم آمده است در صدد احصاء این ویژگی ها و نظرات فقها و ادله موافق و مخالف می باشد. یافته این مقاله حکایت از آن دارد که حق االله به دلیل اهمیت و جایگاهی که در نزد شارع دارد در مقام قضاوت باید تمام ویژگی های آن رعایت شود و با وجود این شرایط قاضی می تواند در مورد حق الله حکم نماید در غیر این صورت حکمش نافذ نمی باشد.

کلمات کلیدی :
حق الله، قضاوت، رسیدگی قضائی، حکم، فقه، مذاهب.