پیامد های سد ایلیسو برشرایط جغرافیای سیاسی ایران

دوره 5، شماره 46، اردیبهشت 1402، صفحات 89 - 111

نویسندگان : علی اکبر رسولی مالک *

چکیده :
در جهان امروز، آب نقش مهم و روزافزونی را در روابط سیاسی دولت ها برعهده دارد. درخاورمیانه، یکی از دولت هایی که به خوبی از دهه های قبل به اهمیت این نقش پی برده و بخش عظیمی از امکانات خود را در جهت توسعه مدیریت منابع آبی خود اختصاص داده، دولت ترکیه است. هیدروپلیتیک بیان می دارد که بحران زیست‌محیطی چون آب و ریزگردها از جمله بحران‌هایی است که در نتیجۀ بهره‌کشی از طبیعت به‌وجود می‌آیند و جوامع انسانی و نظام‌های سیاسی را به واکنش وا می‌دارد.پروژه بزرگ بهره برداری از سد ایلیسو که توسط دولت ترکیه و در جنوب شرقی این کشور با اهدافی نظیر افزایش رفاه همگانی و رشد اقتصادی بر روی حوضه رودخانه های دجله و فرات، در حال انجام است، در این چارچوب قرار دارد. بحران کمبود آب، افزون بر تهدید امنیت جهان، مفهوم امنیت ملی را نیز دچار تغییر کرده است و بحث‌هایی مانند امنیت زیست‌محیطی در پی نگرانی‌های ناشی از کمبود منابع کمیاب مطرح می‌شود که‌ علت مناقشه و درگیری بین دولت‌های ایران در جنوب غرب و عراق شناخته شده است‌. یافته های تحقیق حاکی از آن است که بحران‌های اجتماعی و اعتراضات اجتماعی جنوب غرب در پی کم آبی و پدیده ریزگردها ونگاه مقامات استانی جنوب غرب هم نسبت به رویکردهای هیدروپلتیکی در گفت‌و‌گوها، بیانیه‌ها و تظاهرات مردم استان خوزستان خود را نشان می‌دهد و بر اوضاع سیاسی کشور سایه خواهد انداخت.

کلمات کلیدی :
هیدروپلیتیک، سد ایلیسو، بحران‌های اجتماعی و اعتراضات اجتماعی، ترکیه، ریزگردها، جنوب غرب کشور