اصول طراحی زائر سرای ميان راهی با تاثير پذيری از عملکرد کاروانسرا های ايران

دوره 6، شماره 67، بهمن 1403، صفحات 17 - 36

نویسندگان : عباس اکوانی *

چکیده :
هدف از انجام این پژوهش تاثیر طراحی کاروانسراهای ایرانی بر زائر سرا های بین راهی در ایران بوده است. در این تحقیق نوع پژوهش روش توصیفی –تحلیلی بر مبنای مطالعات کتابخنه ای –اسنادی و مقالات موجود در سایت های معتبر بوده است. در این مقاله سعی شده ابتدا به پیشینه تاریخی کاروانسرا ها در ایران بپردازیم وپس از ان به بررسی و و پیشینه زائر سراها بخصوص زائر سرای میان راهی سپس اصول طراحی و تفاوت ها و شباهت ها میان این دو را مورد بحث قرار دهیم چرا که قدمت کاروانسرا ب دوران های بسیار دور برمی گردد ولی زائر سرا ها در دوران ورود اسلام به ایران و بخصوص مذهب شیعه در ایران به وجود امدند در حالی که همان شکل تغییر یافته کاروانسراها می باشند و تعداد انگشت شماری کاروانسرای با ظرفیت زائر پذیری در ایران داشته ایم که به عنوان نمونه موردی از ان نام برده شده و مورد بررسی قرار گرفته است. می توان گفت عنوان گردشگران مذهبی و معنوی یا همان زائران از آن زمان جایگاه جدیدی برای خود باز کرد که این زائران پای پیاده به دیدار معشوقان خود شتافته اند کدر این موارد نیاز به منزل گاهای بین راهی که نام زائر سرا بخود گرفته اند که این زائر سرا ها عموما در کنار مرقد امام زادگان و مکان های مذهبی بوده اند. زائرسرا نوعی مکان اقامتی است که بیشتر در نزدیکی امامزاده ها و اماکن مذهبی بنا می‌شود. شهرهای مذهبی مانند مشهد و قم دارای تعداد زیادی زائر سرا هستند. زائرسراها ممکن است همانند هتل دارای اتاق‌ها و سوئیت‌های مجزا باشند. اما معمولاً مورد استفاده گروهی کاروانهای زیارتی قرار می‌گیرند. در این مقاله توانسته ایم اصولی را که شامل تنوع طراحی شباهت جزئیات-سنت سبک-امنیت-اقامت-معنویت-هندسه-فضا-که می توانست اصول مشترکی میان کاروانسراها وزائر سراها باشد را تشرح کنیم ودر اختیار خوانندگان قرار بدهیم.

کلمات کلیدی :
زائرسرا بین راهی، کاروانسرا، زائرسرا، اصول طراحی زائرسرا، معماری کاروانسرا، اصول طراحی کاروانسرا