کشور ایران مانند کشورهای دیگر در حال توسعه از اواسط قرن نوزدهم میلادی، با گسترش روابط با کشورهای غربی، نخبگان ایرانی به فکر اصلاحات افتادند و واژه‌های مدرنی نظیر قانون اساسی، انقلاب مشروطه یا نهضت مشروطه و عدالت‌خانه در میان مردم رواج پیدا کرد. نهضت مشروطه نقطه عطفی در مبارزات سياسی اجتماعی دوران معاصر به حساب می‌آید؛ دوره‌ای که جامعه ايرانی تحول چشمگیری را در ايجاد و بسط قانون، عدالت و برابری اجتماعی شروع و نظام سیاسی ایران از پادشاهی مطلقه به پادشاهی مشروطه تغییر کرد. در دوران نهضت مشروطه تا انقلاب آن، جنبش‌ها و افراد زیادی آن را تحت تاثیر قرار دادند که می‌خواهیم در این مطالعه با روش تجزیه و تحلیل کتابخانه‌ای- مروری به بررسی جنبش‌های فکری و سیاسی در نهضت مشروطه ایران بپردازیم. نتایج بدست آمده از بررسی یافته‌های مقالات، پایان‌نامه‌ها و پایگاه‌ها حاکی از آن بود که در این دوره جنبش‌های زیادی از جمله جنبش زنان و مقاومت، جنبش ناشی از ائتلاف روحانیان و روشنفکران و جنبش مردم در شهرهای آذربایجان شرقی و غربی، گیلان، کرمانشاه و غیره رخ دادند که هر کدام به نوعی این نهضت را تحت تاثیر قرار داند. عوامل اثرگذار در مواردی با هدف گسترش این انقلاب شکل می‌گرفت، اما گاهی اوقات علیه این نهضت بودند.

جنبش سیاسی نهضت مشروطه جنبش فکری