تحلیل عناصر تزئینی مشترک در بناهای مذهبی
(بررسی تطبیقی کلیساهای دوره گوتیک و مساجد دوره ایلخانی)
دوره 3، شماره 31، بهمن 1400، صفحات 25 - 10
1 دانشجوی دکترای معماری، گروه هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب
2 دانشجوی دکترای معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
چکیده :
با در نظرگرفتن جایگاه معماری و به خصوص تزئینات آن ها به عنوان عاملی عینی که نشان دهنده ی شیوه تفکر مردمان آن زمان، نوع اعتقادات و سبک زندگی هر دوره می باشد این نگرش را می توان در مسجد و کلیسا که کارکردی فراتر از زیباسازی بنا و همچنین نوع اعتقاداتی که داشته اند نمود پیدا می کند. حال با توجه به جایگاه ویژه ی این بناهای مذهبی در حاکمیت ها بر اساس تفکر دینی، و بیان داشتن این نکته که حاکمیت دینی کلیسا در اروپا، دوران گوتیک را در بر می گیرد و یکی از اوج های حاکمیت دینی در ایران، دوره معماری ایلخانی می باشد. روش تحقیق به شــیوه توصیفی تحلیلی و استدلالی منطقی با رویکرد تطبیقی می باشد. در ابتدا مبانی و تفاوت های فکری مرتبط با تزیینات در مســجد و کلیســا مطرح می شود و در نهایت با بررسی تطبیقی مســاجد و کلیسا به تحلیل معنایی نقش تزیینات پرداخته می شود. نتایج نشان می¬دهد که مبانی تأثیرگذار بر هنر و معماری و عوامل شکل دهنده بر چند قسمت تقسیم می شود: دلایل فنی : که با ابزار، ادوات و پیشرفت های علمی و فنی هر دوره ارتباط دارد. دومین دلیل آن منشی می باشد: که با فضائل اخلاقی متولیان اثر می باشد که با هنرمند و معمار پیوند دارد. دلایل که با رفتارهای تأثیر میپذیرد و بر آنها تأثیر میگذارد. بنابراین تاثیرگذاری پیشینه تفکری شرقی و غربی؛ تفکرات دینی و بحث زیبایی شناسی؛ عواملی شرح داده شده است. که مبین تفکرات، اعتقادات، باورهای دینی، شیوه زندگی و ادراکات مردمان هر دوره نسبت به آموزه های دینی، خدا و کتب مقدس می باشد.
با در نظرگرفتن جایگاه معماری و به خصوص تزئینات آن ها به عنوان عاملی عینی که نشان دهنده ی شیوه تفکر مردمان آن زمان، نوع اعتقادات و سبک زندگی هر دوره می باشد این نگرش را می توان در مسجد و کلیسا که کارکردی فراتر از زیباسازی بنا و همچنین نوع اعتقاداتی که داشته اند نمود پیدا می کند. حال با توجه به جایگاه ویژه ی این بناهای مذهبی در حاکمیت ها بر اساس تفکر دینی، و بیان داشتن این نکته که حاکمیت دینی کلیسا در اروپا، دوران گوتیک را در بر می گیرد و یکی از اوج های حاکمیت دینی در ایران، دوره معماری ایلخانی می باشد. روش تحقیق به شــیوه توصیفی تحلیلی و استدلالی منطقی با رویکرد تطبیقی می باشد. در ابتدا مبانی و تفاوت های فکری مرتبط با تزیینات در مســجد و کلیســا مطرح می شود و در نهایت با بررسی تطبیقی مســاجد و کلیسا به تحلیل معنایی نقش تزیینات پرداخته می شود. نتایج نشان می¬دهد که مبانی تأثیرگذار بر هنر و معماری و عوامل شکل دهنده بر چند قسمت تقسیم می شود: دلایل فنی : که با ابزار، ادوات و پیشرفت های علمی و فنی هر دوره ارتباط دارد. دومین دلیل آن منشی می باشد: که با فضائل اخلاقی متولیان اثر می باشد که با هنرمند و معمار پیوند دارد. دلایل که با رفتارهای تأثیر میپذیرد و بر آنها تأثیر میگذارد. بنابراین تاثیرگذاری پیشینه تفکری شرقی و غربی؛ تفکرات دینی و بحث زیبایی شناسی؛ عواملی شرح داده شده است. که مبین تفکرات، اعتقادات، باورهای دینی، شیوه زندگی و ادراکات مردمان هر دوره نسبت به آموزه های دینی، خدا و کتب مقدس می باشد.
کلمات کلیدی :
مسجد، کلیسا، گچکاری، خطاطی، نقاشی
مسجد، کلیسا، گچکاری، خطاطی، نقاشی